Interview tech-journalist Laurens Vreekamp
’AI biedt het onderwijs tal van kansen’
Artificial intelligence (AI) is het vermogen van computers om taken uit te voeren waar mensen hun intelligentie voor inzetten. Denk aan waarnemen, herkennen, analyseren, redeneren, problemen oplossen, voorspellen en interacteren met de omgeving. In de EdTech-sessie ‘Artificial intelligence & experimenteel leren’ geeft journalist Laurens Vreekamp voorbeelden van AI-toepassingen en -tools die in het onderwijs (kunnen) worden ingezet. Laurens laat je bovendien een klein experiment uitvoeren. Daarbij train je zelf een AI-model om te ervaren hoe AI al eenvoudig is in te passen in je onderwijs.
Laurens is oprichter van de Future Journalism Today Academy, waarmee hij journalisten wegwijs maakt in nieuwe technologieën als artificial intelligence. Afgelopen zomer schreef hij - samen met machine learning engineer Marlies van der Wees - ‘The art of AI’. In hun boek werpen de twee een praktische blik op hoe creatieve processen en AI hand in hand gaan. Ook zetten ze de kansen en gevaren van AI uiteen. Eerder werkte Laurens als Teaching Fellow bij Google. Ook behaalde hij de titel ‘Docent van het Jaar’ bij de Hogeschool Utrecht, waar hij acht jaar met veel plezier les gaf aan de opleidingen Communication & Media Design en Journalistiek.
AI, wat is het? Artificial intelligence (AI) is de overkoepelende term voor systemen of machines die de menselijke intelligentie nabootsen. Data vormen de basis voor het trainen van AI-algoritmes. Door een computersysteem omvangrijke hoeveelheden gevarieerde gegevens te laten verwerken en analyseren wordt AI steeds beter. “AI lijkt hoog-technologisch en magisch, maar eigenlijk is het een ambacht”, stelt Laurens. “Geef een computer veel data en hij ‘leert’ aan de hand van heel veel verschillende voorbeelden verbanden te leggen. Je traint als het ware het systeem, zodat het ‘zelfstandig’ dingen kan herkennen.” Inmiddels spreken de AI-experts al over deep learning. Door de beschikbaarheid van enorme hoeveelheden data met ontelbare hoeveelheden parameters én de rekenkracht van de huidige computernetwerken zijn nieuwe functionaliteiten mogelijk geworden.
“Je hebt geen technische kennis nodig om er gebruik van te maken”
AI in het onderwijs Laurens ziet drie belangrijke toepassingen van AI in het onderwijs. De eerste gaat over adaptief leren. “Steeds meer scholen zetten adaptieve leermiddelen in. Adaptieve leermiddelen maken gebruik van AI en passen zich aan de behoefte van de leerling aan op basis van de antwoorden die hij of zij geeft. Hierdoor krijgt de leerling lesstof en opdrachten aangeboden die passen bij zijn of haar tempo en niveau”, legt Laurens uit. De tweede toepassing kan leraren helpen bij de vraag welke content geschikt is voor welke lessen en welke leerlingen. “We noemen dat smart curation of learning materials”, vertelt Laurens. “Als je van tevoren het niveau van een groep leerlingen invoert, of bijvoorbeeld het thema waaraan content moet voldoen, dan selecteert de computer met behulp van AI het geschikte materiaal.”
Experiment De zelflerende systemen zijn volgens Laurens inmiddels zo goed geworden, dat er heel veel toepassingen zijn. “En het mooie is”, lacht Laurens, “je hebt geen technische kennis nodig om er gebruik van te maken.” Proefondervindelijk kunnen leerlingen leren AI te begrijpen door allerlei opdrachten te doen en werkstukken te maken. De computer kan zowel stilstaand als bewegend beeld herkennen, maar ook geluid. Tijdens de NOT ga ik een experiment doen met de bezoekers, waarbij we de computer leren om snel bepaalde beelden te herkennen. Een opdracht die je ook prima met je leerlingen kunt doen, als startpunt om te vertellen hoe slimme systemen werken.”
AI blijft mensenwerk Laurens wil nog kwijt dat AI heel menselijk is. Wat hij daarmee bedoelt? “AI begint en eindigt bij mensen. Je moet goed weten wat je ermee wil. Je kunt nooit het systeem of het algoritme de schuld geven. Het ligt eraan wat de mens ‘erin’ gestopt heeft. Mensen bepalen het doel, kiezen voorbeelden waarmee het systeem getraind wordt. Definiëring en het interpreteren van criteria blijft mensenwerk. En realiseer je goed”, waarschuwt Laurens, “wil je groepen bevoordelen, dan bouw je dus een oneerlijk systeem. Terwijl je daar vast heel eerlijke bedoelingen mee hebt. Denk bijvoorbeeld aan het bevoordelen van kinderen uit achterstandswijken om ze meer kansen te bieden. Maar wie bepaalt wat eerlijk en transparant is? Bouwers van AI systemen moeten zich daar terdege van bewust zijn.”
Tekst: Brigitte Bloem
Waar op de beurs?
Hal 2 EdTech College AI & Experimenteel leren
Vrijdag 27 januari
12.00 tot 12.45 uur