Hoogleraar Paul A. Kirschner over Emergency Remote Teaching in coronatijd


‘Goed afstandsonderwijs begint bij sturing’

Toen de schoolgebouwen in maart op slot gingen, stonden leraren van het ene op het andere moment voor de taak hun leerlingen onder moeilijke omstandigheden het best mogelijke onderwijs te bieden. Emeritus-hoogleraar onderwijspsychologie Paul A. Kirschner ziet overeenkomsten met een noodoperatiekamer in een oorlogs- of rampgebied. ‘Met de beperkte bagage van hoe je zoiets voor elkaar krijgt, vind ik dat leraren uitstekend werk hebben verricht. Dat komt vooral omdat onze leraren buitengewoon veel over hebben voor hun leerlingen.’ Maar er ging helaas ook veel niet goed, heeft Paul moeten constateren. Daarom geeft hij in zijn NOT-presentatie tien tips voor goed onderwijs op afstand.

Tekst: Brigitte Bloem

‘Het was zeker geen rozengeur en maneschijn. Er waren leerlingen die van de radar verdwenen en er waren ook leerlingen die de kantjes er vanaf liepen. Enerzijds moeten we nu stappen nemen, waardoor leraren beter toegerust zijn op emergency remote teaching. Anderzijds moeten we oplossingen bedenken om het risico van ongemotiveerde leerlingen en leerlingen die eenvoudigweg ‘zoek’ zijn, zo klein mogelijk te maken. Veel van de problemen kunnen opgelost worden met de inzet van de juiste didactische technieken’, aldus Paul. Splits online lessen Teams en Zoom zijn vergadertools, maar je kunt wel degelijk een klassensituatie simuleren. Paul adviseert onder andere om een of meer dagen van tevoren, bijvoorbeeld via quizlet, leerlingen een opdracht te geven waarmee ze hun voorkennis kunnen ophalen. ‘Splits vervolgens je online les. Geef een kwartier instructie in de ochtend. Geef vervolgens opdrachten en kom aan het eind van de dag weer een kwartier online bijeen om de opdrachten te bespreken. Leerlingen drie kwartier of langer via een scherm bij de les houden is onmogelijk en bovendien vaak veel te passief.’ Sturing In zijn presentatie op de NOT wil Paul laten zien welke didactische technieken zeer geschikt zijn in een emergency remote teaching-omgeving. ‘Afstandsonderwijs vraagt veel sturing om leerlingen en studenten bij de les te houden. Bij de Open Universiteit, waar ik lange tijd aan verbonden was, geven we al bijna veertig jaar afstandsonderwijs. Sturing is daarbij altijd van het grootste belang. Om sturing te geven, kun je vele didactische technieken inzetten bij onderwerpen als de introductie van de leerdoelen, het verkrijgen van een overview, het uitleggen van kernbegrippen, oefenen, het inzetten van zelftoetsen en het geven van terugkoppeling, et cetera. Maar welke techniek je ook inzet, de leraar blijft altijd van cruciale betekenis voor de kwaliteit van het onderwijs.’ Professionalisering Om leraren beter beslagen ten ijs te laten komen, zou het volgens Paul goed zijn om vier lesdagen in te richten mét leerlingen en één dag zonder. Die ene dag zonder kunnen leraren gebruiken om kennis, ervaring en tips met elkaar uit te wisselen over afstandsonderwijs en zich er verder in te professionaliseren. ‘Zo geef je leraren in werktijd de tijd om zich samen met collega’s verder te bekwamen in afstandsonderwijs. Bovendien kunnen ze die dag gebruiken om hun eigen onderwijs voor de week erna voor te bereiden.’

Alvast verder lezen? Paul Kirschner is (mede)auteur van o.a. Op de Schouders van Reuzen en Wijze Lessen: Twaalf Bouwstenen voor Effectieve Didactiek, gratis te downloaden.

Waar op de beurs? Tien tips voor noodafstandsonderwijs Hal 1, Studielokaal 1

1 december 12.30 uur 1 december 15.30 uur 1 december 18.30 uur